Planovi za Rajačke pimnice veliki, a sredstva mala - U izgledu nova vodovodna mreža, pešačke staze i javno osvetljenje

Korona je ovog leta mnoge skrenula sa puta ka moru i preorijentisala ka zanimljivim destinacijama u okviru naše zemlje, pa su se neki od njih zaputili i do čuvenih Rajačkih pimnica. Kako su nam rekli iz Opštine Negotin, poseta je bila dobra, a nas je zanimalo šta ih je tamo dočekalo, s obzirom da je obnova ove jedinstvene grupacije vinskih podruma iz 19. veka, nadomak sela Rajac, najavljivana u više navrata, nekoliko godina unazad.

- Od oko 150 pimnica, aktivno je svega desetak, ostalo je zapušteno i urušeno. Planovi za obnovu objekata i infrastrukture postoje, pre pet godina usvojen je i Plan detaljne regulacije koji previđa razne novine, ali od tada nije mnogo urađeno jer nedostaju finansijska sredstva – kažu nam u Odeljenju za urbanizam negotinske opštine.


- Trenutno su na javnom uvidu Izmene i dopune PDR-a za kompleks Rajačkih pimnica. Širi se građevinski reon jer je u planu gradnja bunara iz kog će se crpeti voda za vodovodnu mrežu za pivnice – navode u Odeljenju za urbanizam.

Kako stoji u planskoj dokumentaciji, postojeći rezervoar za potrebe vodosnabdevanja naselja Rajačke Pimnice se nalazi na izuzetno nepristupačnom prostoru, pa se zato planira gradnja novog, kao i bunara za snabdevnje pivnica vodom.

U Opštini kažu da se trenutno radi i na pribavljanju dozvola za rekonstrukciju, odnosno izgradnju vodovoda i kanalizacije, gradnju trafo-stanice, kao i za izgradnju pešačkih staza i postavljanje osvetljenja na njima i na pristupnoj saobraćajnici, a sve to će biti finansirano iz donacija.

- Takođe, radiće se i vodovod i kanalizacija za selo Rajac i postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda u selu, što je predviđeno Prostornim planom, jer se pivnice nadovezuju na selo. Opština velike nade polaže u turistički potencijal Rajačkih pimnica, ali i Rogljevačkih, koje su manje, ali bolje očuvane – ističu u Odeljenju za urbanizam.

A u Planu detaljne regulacije za kompleks Rajačkih pimnica pobrojano je mnogo ambicioznih planova – rekonstrukcija trga sa drvetom-Zapisom, gradnja novog natkrivenog "sabora" (trpeze) sa kamenim stolom za potrebe održavanja tradicionalnih manifestacija, info-centar za turiste, rekonstrukcija, sanacija ili restauracija 190 objekata pivnica, kazanija i objekata ugostiteljstva, izgradnja vidikovaca, odmorišta sa klupama...

Iz Opštine međutim navode da nijedan od ovih projekata još nije započet i da nema izgleda da će biti realizovani u dogledno vreme.

Inače, prvi zapisi o Negotinskim pivnicama potiču iz sredine 19. veka, a početak građenja Rajačkih pimnica vezuje se drugu polovineu19. veka, odnosno za početak izvoza vina u Francusku nakon što je u toj zemlji filoksera uništila vinograde.

- Najveći broj kamenih pivnica izgrađen je do početka 20 veka, odnosno do Balkanskih ratova. Način rešavanja krovne konstrukcije, naročito strehe, ukazuje na vezu sa profanim graditeljstvom Kosova i Metohije i Makedonije, u skladu sa činjenicom da je većinsko stanovništvo ovih krajeva doseljeno sa tog područja, prenelo uzore zaoblikovanje, gradnju i tehnike građenja – navodi se u planskoj dokumentaciji koja je na javnom uvidu do 17. decembra

Posebna atrakcija je drvo-Zapis – zavetno stablo duda koje ima status religijskog objekta. Po sećanju najstarijih stanovnika sela Rajca, litije u ime sveca zaštitnika sela, Sv. Trojice, bile su redovne pre Drugog svetskog rata.

Postoji verovanje u narodu da će svako ko oskrnavi Zapis biti kažnjen, čak se ni suva grana sa ovog stabla ne uklanja u strahu od Božje kazne. Litija ne obilazi zapise po ataru od Drugog svetskog rata, ali se održao običaj slavljenja Sv. Trifuna i Sv. Trojice, kada se kod zapisa obavlja bogosluženje.


Branislava Petrović

Opština Negotin

Odeljenje za urbanizam Opštine Negotin

Rajačke pimnice

Rogljevačke pimnice

selo Rajac

rekonstrukcija pimnica