Izdanje Srbija
Serbia Edition
Serbische Ausgabe
Izdanje BiH
Izvor:
eKapija |
Petak,
20.01.2023.|
07:49
LinkedIn
Kopiraj linkUlaganje u solarne i vjetro elektrane, HE Kruševo, LNG terminal u Luci Bar... - Investicije u oblasti energetike koje su obilježile 2022. godinu
Ne može se reći da je energetska kriza, koja je prošle godine pogodila čitav svijet, zaobišla Crnu Goru, ali svakako smo u značajnoj mjeri ostali zaštićeni. Dok su brojne zemlje regiona i šire posegle sa poskupljenjem električne energije, cijene struje u Crnoj Gori, kako je više puta ponovljeno iz Elektroprivrede (EPCG), neće se mijenjati. U planu, kažu, nisu ni restrikcije.
Energetska kriza ukazala je i na još jednu činjenicu - uprkos protestu ekologa, ugalj neće tako brzo biti zaboravljen, ni izbačen iz upotrebe. Tako smo bili svjedoci da su brojne evropske zemlje tokom ove godine upalile kotlove u svojim termoelektranama. Kada je Crna Gora u pitanju, stvar je jasna - bez Termoelektrane Pljevlja još uvijek ne možemo. Na to ukazuje i veoma loša hidrološka situacija u drugom i trećem kvartalu 2022, kada je najveći teret proizvodnje struje podnijela upravo Termoelektrana.
Kako su rekli iz Elektroprivrede, TE Pljevlja, čija je ekološka rekonstrukcija u toku, godišnje proizvede struje u vrijednosti od milijardu eura, odnosno 70% ukupne dnevne proizvodnje u Crnoj Gori. U javnosti se sve češće pominje i izgradnja drugog bloka, uz naznake da bi se, da on postoji, u državni budžet sada slivalo najmanje 500 mil EUR.
Ono što smo takođe mogli čuti iz Elektroprivrede, jesu planovi za izgradnju novih energetskih objekata i višemilionske investicije u obnovljive izvore energije. Tako je najavljena gradnja mHE Otilovići, VE Gvozd, HE Kruševo, solarnih elektrana Velje Brdo i Briska gora, te plutajućih solarnih elektrana na jezeru Slano kod Nikšića. Tu je i projekat Solari 500+ i 3000+ čija je realizacija već počela, a krajem godine raspisan je i tender ta novu fazu projekta Solari 5000+.
Osim planova državne elektro-energetske kompanije, za izgradnju energetskih objekata koji će proizvoditi struju iz obnovljivih izvora, interesovanje pokazuje i sve više privatnih investitora.
Upravo su ti projekti privukli najviše pažnje naših čitalaca, a mi listu investicija u oblasti energetike koji su obilježili godinu za nama, počinjemo upravo izgradnjom solarnih elektrana.
Prva u nizu je investicija kompanije M Energy koja planira razvoj solarnih elektrana na teritoriji Cetinja i Nikšića, i to u mjestima Ubli na Cetinju, te Bogetići i broćanac u Nikšiću. Za ove projekte Vlada je izdala urbanističko-tehničke uslove. Ukupna površina lokacija je 13.000.000 m2, a maksimalni mogući kapacitet budućih elektrana je cca 385 MW.
Za gradnju solarne elektrane zainteresovana je i kompanija Sunrise Europe iz Kotora. Ovaj investitor planira gradnju objekata u Šavniku, a maksimalni mogući kapacitet buduće solarne elektrane iznosi cca 220 MW.
Planirana je gradnja još jedne solarne elektrane na Cetinju, u mjestu Prediš, a urbanističko tehnički uslovi izdati su na zahtjev kompanije Obnovljivi izvori energije iz Podgorice. Ukupna površina lokacije na kojoj je planirana izgradnja energetskog objekta iznosi cca 440 ha. Prema prethodno sporovedenim analizama utvrđeno je da je potencijalna količina proizvedene energije 306,20 GWh godišnje, dok je maksimalni mogući kapacitet buduće solarne elektrane ukupne instalisane snage 225 MW.
Investicija o kojoj je takođe bilo riječi u prethodnom periodu jeste izgradnja VE Gvozd. Priča o ovoj vjetroelektrani nije nova, a kako su u oktobru kazali iz Elektroprivrede koja realizuje investiciju, glavni razlog za kašnjenje projekta je pandemija koronavirusa. Kako su tada naveli, realno je očekivati da objekat na mreži bude u 2024. godini. Kompanija je na vanrednoj sjednici Skupštine akcionara koja je održana krajem prošle godine, usvojila odluku o zaduživanju u iznosu od 82 mil EUR za realizaciju projekta. Ugovor o zajmu biće potpisan sa Evropskom bankom za obnovu i razvoj (EBRD).
Još jedna vjetroelektrana gradiće se u Pljevljima, a Vlada je krajem godine izdala urbanističko tehničke uslove i za ovaj projekat.
- UT uslovi su izdati na zahtjev fizičkog lica za lokaciju u zahvatu katastarskih opština Bobovo i Kruševo, na teritoriji opštine Pljevlja ukupne površina 1.671.700 m². Prema analizama podnosioca zahtjeva utvrđeno je da potencijalna količina proizvedene električne energije, sa 20 turbina ukupne snage vjetroparka 120 MW, iznosi 393,80 GWh - poručili su iz Vlade.
Elektroprivreda Crne Gore planira još jedan projekat - izgradnju HE Kruševo. Naime, kompanija je u julu raspisala tender za izradu studije iskorišćenja hidroenergetskog potencijala rijeke Pive nizvodno od već postojeće hidroelektrane, sa izradom softverske platforme za podršku o izboru optimalne varijante. Razlog izrade studije jeste da se ispita mogućnost izgradnje HE Kruševo.
Ugovor o izradi studije potpisan je u novembru, a posao je dobio konzorcijum koji čine Institut za vodoprivredu Jaroslav Černi i Gruner Balkans iz Srbije, i Gruner Stucky SA iz Švajcarske.
Tokom protekle godine često smo mogli čuti i da Crna Gora mora biti dio Jadransko-jonskog gasovoda (IAP), a vrijednost ovog regionalnog projekta je 600 mil EUR. Gradnju će voditi projektna kompanija sa sjedištem u Splitu a njeni dioničari biće iz četiri zemlje kroz koje gasovod prolazi, ili ga koriste. Kako je saopšteno krajem godine, crnogorskoa kompanija Montenegro Bonus će, sa još tri firme iz Hrvatske, Bosne i Hercegovine (BiH) i Albanije biti jedan od osnivača kompanije Jonsko-jadranski plinovod, koja će obavljati poslove vezane za pripremu izgradnje gasovoda koji će prolaziti kroz ove zemlje.
Takođe, bilo je riječi i o istraživanju zemnog gasa u Crnoj Gori. Kako smo mogli čuti od hidrologa prof. dr Mihaila Burića, inženjera hidrogeologije, osnovni naši izvori energetike u budućnosti treba da budu hidroenergija i energija zemnog gasa.
- Mi raspolažemo i značajnim rezervama zemnog gasa. Podaci sa većeg broja prospekata, samo kroz ove indiktore, ukazuju da imamo preko dvije milijarde kubnih metara rezervi zemnog gasa. Međutim, nešto se čudno dešava, jer nemamo pravi uvid u rezultate istraživanja, prije svega zbog odsustva našeg kompetentnog kadra - kazao je.
On je predložio da se formira Crnogorska naftna kompanija, sa pravom istraživanja i eksploatacije. Jer, kako tvrdi, "ako se to ne uradi ostaće milijarde pod zemljom".
Međutim, uprkos tvrdnjama o rezervama u Crnoj Gori, kompanije Eni i Novatek odustale su od istraživanja nafte i gasa u Crnoj Gori.
Crna Gora mogla bi da dobije i prvi LNG terminal, a Luka Bar potpisala je u junu memorandum o razumijevanju sa kompanijom LNG Alliance Pte Ltd. Kako je tada saopšteno, ova kompanija zainteresovana je za ulaganje u razvoj terminala za prijem gasa i tečnog prirodnog gasa, kao i centralu za eletrifikaciju od minimum snage 100mw. Tada je rečeno da je opseg ulaganje ove kompanije 200 mil USD, koje bi ona sama snosila u cjelosti, čime bi bila jedna od najznačajnijih grinfild investicija u Crnoj Gori.
Očekuje se da LNG Alliance odluku o gradnji LNG terminala donese u prvom kvartalu ove godine. Iz kompanije su saopštili da računaju da bi LNG terminal koji bi izgradili u Baru, mogao da snabdijeva gasom ne samo Crnu Goru, već i okolne zemlje - Bosnu i Hercegovinu, Kosovo, Albaniju i Srbiju, jer trenutno na obali Jadrana i Jonskog mora, u dužini od skoro hiljadu kilometara od albansko-grčke granice na jugu do LNG terminala na ostvu Krk u Hrvatskoj na sjeveru, ne postoji nijedan drugu terminal za gas i uvoz tog energentaputem brodskog transporta.
Očekuje se da LNG Alliance odluku o gradnji LNG terminala donese u prvom kvartalu ove godine. Iz kompanije su saopštili da računaju da bi LNG terminal koji bi izgradili u Baru, mogao da snabdijeva gasom ne samo Crnu Goru, već i okolne zemlje - Bosnu i Hercegovinu, Kosovo, Albaniju i Srbiju, jer trenutno na obali Jadrana i Jonskog mora, u dužini od skoro hiljadu kilometara od albansko-grčke granice na jugu do LNG terminala na ostvu Krk u Hrvatskoj na sjeveru, ne postoji nijedan drugu terminal za gas i uvoz tog energentaputem brodskog transporta.
Na listi se našla još jedna stara investicija. Riječ je HE Komarnica, a koncesija za izgradnju objekta čija je vrijednost procijenjena na oko 246,53 mil EUR, dodijeljena je EPCG. Ugovor o koncesiji koja se daje na 30 godina Vlada je prihvatila u junu prošle godine, a realizacija projekta planirana je kroz tri faze.
Predviđena je gradnja hidroelektrane ukupne instalisane snage 172 MW i ukupne planirane godišnje proizvodnje 213 GWh. Iz Vlade su tada naglasili da će konačna odluka o izgradnji biti donijeta tek nakon izrade Elaborata o uticaju na životnu sredinu, kao i da će javni interes biti zaštićen zabranom ugovaranja bilo kojeg modela koji ugrožava 100% vlasništva nad objektom buduće hidroelektrane.
Prilikom sprovođenja projekta Solari 500+ i 3000+, Elektroprivreda je najavila da je već u pripremi i sledeća faza - Solari 5000+ (70 MW). Tender za građane i privrednike raspisan je krajem decembra, a ukupna vrijednost projekta je 70 mil EUR.
Osim individualnih objekata, ovim projektom se planira ugradnja sistema u stambenim zgradama spratnosti do 4 sprata pri čemu će priključenje sistema biti izvedeno u skladu sa tehničkim mogućnostima i zahtjevima budućih korisnika. Konkursom je predviđeno da se korisniku projekta pruža mogućnost da instalira odgovarajući fotonaponski sistem, otplaćujući ga u jednakim mjesečnim iznosima u visini svog prosječnog mjesečnog računa za električnu energiju. Pri tome je maksimalni period otplate investicije 10 godina.
Osim individualnih objekata, ovim projektom se planira ugradnja sistema u stambenim zgradama spratnosti do 4 sprata pri čemu će priključenje sistema biti izvedeno u skladu sa tehničkim mogućnostima i zahtjevima budućih korisnika. Konkursom je predviđeno da se korisniku projekta pruža mogućnost da instalira odgovarajući fotonaponski sistem, otplaćujući ga u jednakim mjesečnim iznosima u visini svog prosječnog mjesečnog računa za električnu energiju. Pri tome je maksimalni period otplate investicije 10 godina.
EPCG je, u cilju obezbjeđivanja sredstava za realizaciju ovog projekta, raspisala i međunarodni javni poziv domaćim i inostranim finansijskim instituacijama
Još jedan projekat o kojem se priča decenijama, a koji je bio aktuelan i tokom 2022. godine jeste toplifikacija Pljevalja. Početkom godine potpisan je ugovor za izradu idejnog rješenja toplifikacije, dok je u avgustu raspisan 3 mil EUR tender za projektovanje i prvu fazu gradnje toplovoda. Posao su dobile firme Roto-Term iz Pljevalja i Synergy Tech iz Beograda.
Zbog enromnog zagađenja u Pljevljima na početku ove godine, država je pokrenula proceduru da se toplifikacija Pljevalja progralsi projektom od nacionalnog značaja, kako bi se ubrzala njegova realizacija.
Firme:
Elektroprivreda Crne Gore ad Nikšić
Termoelektrana Pljevlja
Obnovljivi izvori energije doo Podgorica
Institut Jaroslav Černi AD Beograd
Gruner Balkans doo
Montenegro Bonus cetinje
Luka Bar a.d. Crna Gora
ROTO - TERM
SYNERGY TECH d.o.o. Beograd
Vlada Crne Gore
Evropska banka za obnovu i razvoj EBRD Podgorica
Tagovi:
Podijelite:
Unos komentara je omogućen samo ulogovanim korisnicima.
