(Foto: Shutterstock)
Pored doprinosa ekologiji u vidu smanjenja zagađenja životne sredine, solarni sistemi na krovovima objekata doprinose značajnim uštedama kroz upotrebu električne i toplotne energije. Kako za eKapiju kaže Nikola Šakan iz kompanije Telefon inženjering iz Zemuna, zainteresovanost fizičkih lica i privrede za solarnu energiju je iznenađujuće velika:
- Ljudi se sve više osvješćuju i uviđaju lične i opšte koristi od proizvodnje solarne energije, pa je, samim tim, tražnja za solarnim sistemima i elektranama u konstantnom porastu. U početnim fazama razvoja tržišta solarne energije, ona se uglavnom koristila za podmirivanje potrošnje osnovnih uređaja (rasvjeta, tv, telefon, frižider) i to u uslovima kada nema mogućnosti priključenja na elektromrežu npr. u vikendicama, dok je u sadašnjosti primjena solarne energije gotovo neograničena.
Off-grid i on-grid solarni sistemi
Kompanija u ponudi ima off-grid i on-grid solarne sisteme. Prvi pronalaze primjenu u objektima koji su udaljeni od elektrodistributivne mreže, kao što su vikendice, salaši, čamci i slično, dok se drugi koriste u komercijalne svrhe u cilju proizvodnje i prodaje električne energije.
Kako kaže Šakan, u početnim godinama poslovanja kompanije dominirala je tražnja za off-grid solarnim sistemima, budući da je ova oblast još bila nepoznanica u Srbiji i ljudi su se više iz nužde, usljed nedostupnosti elektromreže, odlučivali za ovu opciju. Dodaje da je od tada došlo do značajnog tehničkog napretka i pada cijena opreme i uređaja.
- Ljudi se mnogo lakše odlučuju na investiciju u solare prvenstveno radi ostvarivanja uštede, ne samo za privredne objekte, već i za domaćinstva i za druge namjene. Konkretno, na samom početku su solarni paneli bili jačine oko 200W i koštali oko 1.000 EUR, dok se sada koriste Halfcut monokristalni solarni paneli snage i do 600W, mnogo veće efikasnosti i značajno pristupačnijih cijena - navodi sagovornik eKapije.
Kod on-grid sistema, odgovarajući solarni sistem se definiše na osnovu klijentove dosadašnje potrošnje električne energije i koji procenat potrošnje želi da riješi uzimajuću u obzir raspoloživi budžet.
- Na osnovu dosadašnjeg iskustva, kod on-grid sistema, klijenti su se obično opredjeljivali za sisteme čija proizvodnja ne prelazi postojeću potrošnju. Na ovaj način se kompletno proizvedena energija distribuira prema potrošačima - objašnjava Šakan.
Dodaje da je kod off-grid sistema slična priča, s tim što može da bude riječ o nepostojanju priključka na elektromrežu ili o planiranom potpunom isključenju sa nje.
- Ovde je neophodno obratiti pažnju na zimski period koji karakteriše smanjen intenzitet sunčevog zračenja, pa je i proizvodnja električne energije manja. Za zimski period neophodno je obezbijediti dodatni izvor električne energije u vidu agregata ili vjetrogeneratora – ističe sagovornik.
Telefon inženjering instalirao je značajan broj "energy storage" sistema sa litijumskim baterijama gdje se višak energije skladišti u baterijama, da bi se kasnije, u večernjim i noćnim satima, distribuirao prema potrošačima.
Tara (Foto: Telefon inženjering)
Izgradnja po sistemu "ključ u ruke"
Projektovanje i izgradnju solarnih elektrana u ovoj kompaniji obavlja se po sistemu "ključ u ruke". To podrazumijeva da zainteresovana stranka iznese svoje činjenično stanje i zahtjeve, a da tim Telefon inženjeringa izradi odgovarajući projekat.
- Potrebno je da klijent navede svoju dosadašnju potrošnju, koje sve potrošače želi da "riješi" putem solara, da li se radi o intenzivnoj svakodnevnoj ili sezonskoj potrošnji, kao i budžet koji je spreman da izdvoji. Bitno je razgraničiti da li se radi o on-grid sistemima koji se instaliraju za domaćinstva ili privredne objekte prvenstveno radi ostvarivanja ušteda, ili se radi o off-grid sistemima koji se mogu primijeniti na vikendicama, brodovima, kod ulične rasvjete, za navodnjavanje poljoprivrednih kultura, a takođe i u privredi i domaćinstvima - pojašnjava Šakan, napominjući da se
sve odvija uz konstantnu komunikaciju sa klijentom i njegovu punu saglasnost.
Dodaje da izrada sistema po principu "ključ u ruke" podrazumijeva kompletan posao od dimenzionisanja sistema do povezivanja i puštanja u rad.
- S obzirom na bogato iskustvo u dimenzionisanju i izgradnji solarnih sistema, Telefon inženjering klijentima može da ponudi različite koncepte solarnih sistema od on-grid, off-grid sistema i energy storage sistema sa GEL i litijumskim baterijama - kaže Nikola Šakan.
Tehnički uslovi za postavljanje solarnih sistema i očekivana ušteda
Kada je riječ o tehničkim preduslovima za postavljanje solarnih sistema, sagovornik našeg portala kaže da je bitno da postoji odgovarajuća površina krova ili zemljišta koja će biti dovoljna za instalaciju solarnog sistema određene veličine. Takođe je bitno da krov može izdržati težinu instalacije i da ne postoje nikakve fizičke prepreke koje će stvarati senku na solarnim panelima.
- Budući da se nalazimo na sjevernoj hemisferi, solarni paneli maksimum proizvodnje dostižu orijentacijom ka jugu, a takođe su prihvatljive i ostale pozicije od istoka do zapada, dok se sjever izbjegava. U situacijama kada su paneli okrenuti prema istoku, odnosno zapadu, proizvodnja će biti smanjena za oko 10% u odnosu na to kada su postavljeni prema jugu - kaže Šakan.
Kada se govori o očekivanim uštedama mora se imati u vidu da li je solarni sistem dimenzionisan da podmiri cjelokupnu potrošnju električne energije ili njen dio, napominje Nikola Šakan:
- Konkretno, solarna elektrana snage 5-10kW može pokriti godišnju potrošnju prosječnog domaćinstva u Srbiji. Vrlo bitan faktor predstavlja i intenzitet sunčeve svjetlosti od koje zavisi i količina proizvedene energije kojom će se podmirivati potrošnja uređaja. Srbija ima jako dobre predispozicije za postavljanje solarnih sistema, s obzirom na to da je intenzitet sunčevog zračenja više od 1.300kWh po m2 godišnje.
Maksimum proizvodnje ako je orijentacija ka jugu (Foto: Telefon inženjering)
Nacrt Zakona o OIE, ali i o energetskoj efikasnosti
Sagovornik kaže da se donošenjem nove uredbe i mogućnosti distribuiranja viška proizvedene energije u mrežu, stvara mogućnost za instaliranje znatno većih sistema koji u potpunosti mogu da reše potrebe za električnom energijom. Stava je da će on-grid solarni sistemi donošenjem novog zakona dostići ekspanziju i učvrstiti svoju poziciju.
-
Nacrt Zakona o OIE predstavlja značajnu i pozitivnu promjenu u sferi obnovljivih izvora energije i budi nadu da postoji odlučnost na nivou države i institucija da se ozbiljnije pozabave ovom temom i značajno pojednostave administrativnu proceduru. Konkretno se, u oblasti solarne energije, najavljuje uvođenje feed-in tarife i tzv. prozjumera, što će dati šansu velikom broju novih korisnika da se uključe u priču proizvodnje/prodaje električne energije. Nacrt zakona, budući da je još u radnoj fazi, ima dovoljno prostora za poboljšanja, kako bi se što potpunije regulisalo funkcionisanje ove oblasti - smatra Nikola Šakan.
O Telefon inženjeringu
Telefon inženjering posluje od 2007. godine, a bavi se, između ostalog, izgradnjom solarnih elektrana i sistema solarnih kolektora. Realizovali su više od 3.000 solarnih sistema. U ponudi su i solarni sistemi za navodnjavanje, za napajanje industrijskih sistema, solarni video nadzor, ali i vjetrogeneratori, toplotne pumpe i tako dalje.
Posebno ističu solarnu elektranu u Leskovcu od 600kW, u Vranju od 200kW i solarnu elektranu u Šapcu od 120kW, kao i one koje su izvodili na tržištu zemalja regiona, zapadne Evrope i Afrike.
Kompanija je pobjednik međunarodnog takmičenja 2013. godine za najbolje inovativno rješenje na temu napajanja objekata električnom i toplotnom energijom putem obnovljivih izvora.
- Istakli bismo i projekat koji je realizovan u saradnji sa organizacijom UNDP - Solarna pokretna prikolica (agregat), koja predstavlja jedno od nagrađenih rješenja u oblasti borbe protiv klimatskih promjena. I konačno, možemo istaći sve veći značaj rješenja koja omogućavaju potpunu nezavisnost od infrastrukture, a odnose se na kompletno napajanje objekata i čitavih naselja električnom i toplotnom energijom uz pomoć obnovljivih izvora energije, što u današnje vrijeme više ne predstavlja luksuz nego potrebu - kaže Šakan.
Aleksandra Kekić
Izdanje BiH
Izdanje Srbija
Serbia Edition
Serbische Ausgabe
Vijesti
Petak, 19.02.2021.
Komentari
